Làm sao để không bị lây thủy đậu? Những điều cần biết

Thủy đậu là một bệnh truyền nhiễm dễ lây lan, đặc biệt là trong những môi trường tập trung đông người như trường học, công sở hoặc gia đình. Khi một người trong cộng đồng bị nhiễm, nguy cơ lây lan cho những người xung quanh là rất cao nếu không có biện pháp phòng ngừa. Vậy làm sao để không bị lây thủy đậu và bảo vệ sức khỏe cho bạn và gia đình? 

Bệnh thủy đậu là gì?

Thủy đậu, còn được biết đến với các tên gọi khác như phỏng rạ hoặc cháy rạ, là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Varicella Zoster (VZV) gây ra. Virus này thuộc họ Herpesviridae và rất dễ lây lan giữa người với người.

Bệnh thủy đậu có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng trẻ em là nhóm đối tượng dễ mắc bệnh nhất. Thống kê cho thấy rằng tỷ lệ mắc thủy đậu ở trẻ nhỏ đặc biệt cao, trong khi người lớn có tỷ lệ mắc thấp hơn. 

Tuy nhiên, khi người lớn mắc bệnh, họ có nguy cơ gặp phải nhiều biến chứng nghiêm trọng hơn, bao gồm xuất huyết, viêm màng não, nhiễm trùng huyết, viêm mô tế bào, nhiễm trùng ở các nốt phỏng rạ, viêm gan và trong một số trường hợp, bệnh có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Theo số liệu từ Bộ Y tế, bệnh thủy đậu thường có xu hướng gia tăng vào những tháng đầu xuân và đầu hè. Sự chuyển giao thời tiết giữa các mùa tạo điều kiện thuận lợi cho virus phát triển và lây lan, đặc biệt là trong nhóm trẻ nhỏ từ 2 đến 7 tuổi, những người có hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện.

Thủy đậu là một bệnh truyền nhiễm có khả năng lây lan rất nhanh. Virus có thể lây truyền qua nhiều con đường khác nhau, từ việc tiếp xúc trực tiếp với người bệnh đến việc hít phải các giọt bắn nhỏ chứa virus trong không khí.

Thủy đậu lây qua đường nào?

Để hiểu rõ cách phòng ngừa bệnh thủy đậu, trước tiên, mọi người cần biết thủy đậu lây lan như thế nào. Đây là một bệnh lý dễ lây truyền từ người mắc bệnh sang người khỏe mạnh thông qua một số con đường chính sau:

Lây qua đường hô hấp

Virus thủy đậu tồn tại trong nước bọt của người bệnh. Khi họ ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, virus sẽ được phát tán vào không khí dưới dạng những giọt nhỏ. Nếu người không mắc bệnh hít phải những giọt này, virus sẽ xâm nhập vào cơ thể và gây nhiễm. 

Chính vì vậy, môi trường kín, đông người như trường học hoặc văn phòng có thể trở thành nơi dễ bùng phát dịch bệnh.

Lây qua tiếp xúc trực tiếp

Đây được coi là con đường lây truyền nhanh nhất của thủy đậu. Khi người lành tiếp xúc trực tiếp với các nốt mụn nước hoặc làn da bị nhiễm virus của người bệnh, virus sẽ từ các nốt mụn này xâm nhập vào cơ thể họ. Bất kỳ hành động nào như chạm vào, ôm ấp hay cầm nắm cũng có thể tạo cơ hội cho virus lây lan.

Lây qua tiếp xúc gián tiếp

Virus thủy đậu có khả năng sống sót bên ngoài cơ thể trong một khoảng thời gian nhất định. Khi người bệnh chạm vào đồ vật hay bề mặt nào đó, virus có thể bám lại trên những vật dụng này. Nếu người khỏe mạnh tiếp xúc với các vật dụng đó, như khăn mặt, khăn tắm, quần áo, đồ bơi, gối hay giường chiếu, họ cũng có nguy cơ cao mắc bệnh.

Tuy nhiên, không phải tất cả các trường hợp tiếp xúc với virus thủy đậu đều dẫn đến bệnh. Nếu người lành chưa có khả năng miễn dịch—tức là họ chưa từng mắc bệnh hoặc chưa được tiêm vắc xin—virus sẽ xâm nhập vào miệng, họng và đường hô hấp trên. Tại đây, virus sẽ nhân lên và từ từ lan ra đến da và niêm mạc, từ đó phát khởi bệnh.

Bệnh thủy đậu được xem là một bệnh lý nguy hiểm, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng cho sức khỏe và thậm chí đe dọa tính mạng. Vì vậy, việc nắm rõ cách lây lan và thực hiện các biện pháp phòng ngừa là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng.

Làm sao để không bị lây bệnh thủy đậu

Bệnh thủy đậu là một bệnh truyền nhiễm dễ lây lan, có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, từ trẻ em đến người lớn. Do đó, việc hiểu và áp dụng các biện pháp phòng ngừa để tránh bị lây thủy đậu là điều hết sức cần thiết. Dưới đây là những biện pháp giúp bạn chủ động phòng tránh bệnh thủy đậu theo khuyến cáo của Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế:

Hạn chế tiếp xúc với người mắc bệnh

Thủy đậu là bệnh lây lan chủ yếu qua đường tiếp xúc trực tiếp với người bị nhiễm bệnh, qua dịch tiết từ nốt phỏng hoặc qua không khí khi người bệnh ho, hắt hơi. Vì vậy, để tránh bị lây nhiễm, bạn cần hạn chế tối đa việc tiếp xúc gần gũi với người đang bị thủy đậu. 

Đặc biệt, những người đang mắc bệnh cần nghỉ học hoặc nghỉ làm từ 7 - 10 ngày kể từ khi phát hiện bệnh để tránh lây nhiễm cho người khác.

Thực hiện vệ sinh cá nhân và vệ sinh chung

Rửa tay thường xuyên: Hãy đảm bảo rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng và nước sạch, đặc biệt là sau khi tiếp xúc với người bệnh hoặc những đồ vật mà họ đã sử dụng. Điều này giúp ngăn ngừa virus thủy đậu xâm nhập vào cơ thể qua tay.

Sử dụng đồ dùng riêng: Người bệnh thủy đậu nên sử dụng đồ dùng cá nhân riêng biệt như khăn tắm, cốc uống nước, chén đũa, và tuyệt đối không dùng chung với người khác để tránh lây lan.

Vệ sinh mũi họng: Sử dụng nước muối sinh lý để vệ sinh mũi và họng hàng ngày nhằm giúp ngăn ngừa virus xâm nhập và lây nhiễm qua đường hô hấp.

Tắm và vệ sinh cơ thể: Người bệnh cần tắm rửa hàng ngày bằng nước ấm, nhưng tránh sử dụng các loại xà phòng có chất tẩy mạnh để không làm tổn thương các nốt phỏng. Tắm rửa đúng cách không chỉ giúp giảm ngứa ngáy, khó chịu mà còn hạn chế sự lây lan của virus.

Giữ vệ sinh môi trường sống

Vệ sinh nhà cửa và các đồ vật: Thường xuyên làm sạch và vệ sinh nhà cửa, đặc biệt là các vật dụng tiếp xúc thường xuyên như tay nắm cửa, bàn, ghế bằng các chất sát khuẩn. Trường học và nơi làm việc cũng cần được vệ sinh sạch sẽ để giảm nguy cơ lây nhiễm.

Tránh tiếp xúc với nốt phỏng: Người bệnh không nên sờ hoặc gãi các nốt phỏng vì khi vỡ chúng có thể gây bội nhiễm và dễ để lại sẹo. Việc giữ các nốt phỏng nguyên vẹn sẽ giúp hạn chế sự lây lan của virus và giảm nguy cơ nhiễm trùng.

Duy trì chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt lành mạnh

Chế độ dinh dưỡng khoa học: Bổ sung đầy đủ các nhóm dưỡng chất, đặc biệt là ăn nhiều rau xanh và hoa quả tươi để cung cấp vitamin và khoáng chất giúp tăng cường hệ miễn dịch. Uống nhiều nước cũng giúp cơ thể loại bỏ độc tố và giữ gìn sức khỏe tổng thể.

Nghỉ ngơi hợp lý: Người bệnh cần có chế độ nghỉ ngơi đủ và hợp lý. Ngủ đủ giấc và tránh căng thẳng là cách giúp tăng cường sức đề kháng, giúp cơ thể nhanh chóng hồi phục.

Tiêm vaccine phòng bệnh thủy đậu

Việc tiêm vaccine là biện pháp phòng ngừa hiệu quả và an toàn nhất để bảo vệ bạn và người thân khỏi bệnh thủy đậu. Vaccine giúp cơ thể phát triển khả năng miễn dịch chống lại virus, ngăn ngừa lây nhiễm và hạn chế những biến chứng nguy hiểm do bệnh gây ra.

Trẻ em từ 12 tháng tuổi: Đối với trẻ em từ 1 đến 12 tuổi, cần tiêm một liều vaccine thủy đậu để bảo vệ sức khỏe của trẻ. Vaccine giúp giảm nguy cơ lây nhiễm và giảm triệu chứng khi mắc bệnh.

Trẻ từ 13 tuổi trở lên và người lớn: Đối với trẻ từ 13 tuổi trở lên và người lớn chưa có miễn dịch với virus thủy đậu, cần tiêm 2 liều vaccine, với khoảng cách ít nhất 6 tuần giữa hai liều.

Phụ nữ chuẩn bị mang thai: Phụ nữ đang có kế hoạch sinh con cần tiêm phòng thủy đậu trước khi mang thai ít nhất 3 tháng để đảm bảo rằng họ có đủ miễn dịch bảo vệ trong thời kỳ mang thai, tránh nguy cơ lây nhiễm và ảnh hưởng đến thai nhi.

Bệnh thủy đậu có chữa được không?

Bệnh thủy đậu có thể chữa được và thường không gây ra vấn đề nghiêm trọng nếu được chăm sóc đúng cách. Thủy đậu là một bệnh do virus Varicella-zoster gây ra, và cơ thể người thường có khả năng tự hồi phục sau khi nhiễm bệnh. Thời gian để khỏi bệnh thường từ 7 đến 10 ngày. Tuy nhiên, bệnh có thể được kiểm soát và các triệu chứng được giảm thiểu nhờ các biện pháp điều trị và chăm sóc tại nhà, bao gồm:

Điều trị triệu chứng

Thuốc hạ sốt và giảm đau: Sử dụng paracetamol để giảm sốt và giảm đau, không nên dùng aspirin vì có thể gây ra hội chứng Reye, đặc biệt ở trẻ em.

Kem hoặc thuốc kháng histamin: Có thể sử dụng kem hoặc thuốc kháng histamin để giảm ngứa và giúp người bệnh cảm thấy thoải mái hơn.

Chăm sóc tại nhà

Giữ vệ sinh da: Vệ sinh sạch sẽ vùng da bị nổi nốt, tắm bằng nước ấm và xà phòng nhẹ để tránh nhiễm trùng da.

Tránh gãi: Gãi các nốt mụn có thể gây bội nhiễm và để lại sẹo. Có thể cắt móng tay ngắn và cho trẻ đeo găng tay để hạn chế việc gãi.

Uống đủ nước và dinh dưỡng hợp lý

Trong quá trình bị thủy đậu, việc uống đủ nước là rất quan trọng để giúp cơ thể tránh mất nước. Thủy đậu thường khiến cơ thể mất nhiều nước hơn bình thường, đặc biệt là khi có sốt. Uống nước thường xuyên không chỉ giúp duy trì sự cân bằng nước mà còn hỗ trợ quá trình thải độc và giảm nguy cơ biến chứng.

Để hỗ trợ cơ thể nhanh chóng hồi phục khi bị thủy đậu, bạn cần đảm bảo cung cấp đầy đủ dinh dưỡng. Việc ăn các thực phẩm giàu protein, vitamin, và khoáng chất sẽ giúp cơ thể tăng cường hệ miễn dịch, chống lại virus hiệu quả hơn.

Thuốc kháng virus

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng virus (acyclovir) để giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh, đặc biệt là khi điều trị trong vòng 24 giờ sau khi xuất hiện phát ban. Thuốc này thường được sử dụng cho những người có nguy cơ biến chứng cao như người lớn, người có hệ miễn dịch yếu, và phụ nữ mang thai.

Thủy đậu thường tự khỏi trong vòng 1 đến 2 tuần mà không cần điều trị đặc hiệu. Tuy nhiên, người bệnh cần chăm sóc cẩn thận để tránh biến chứng như nhiễm trùng da, viêm phổi, hoặc viêm não. Những biến chứng này thường gặp hơn ở người có hệ miễn dịch yếu, người lớn và phụ nữ mang thai.

Thủy đậu là một bệnh lây nhiễm nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh nếu chúng ta biết cách bảo vệ bản thân và thực hiện các biện pháp an toàn. Hy vọng rằng với những cách được chia sẻ trong bài viết này, bạn và gia đình có thể tránh xa được bệnh thủy đậu và giữ gìn sức khỏe một cách tốt nhất.