Nguyễn Phú Trọng là ai? Tiểu sử và sự nghiệp chính trị nổi bật
Nguyễn Phú Trọng hiện đang giữ vị trí Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng, là người đứng đầu bộ máy lãnh đạo của đất nước. Với phong cách làm việc kiên định, trung thực và tầm nhìn chiến lược, ông đã dẫn dắt Đảng và nhân dân Việt Nam vượt qua nhiều thử thách. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết hơn về cuộc đời và hành trình sự nghiệp chính trị của ông trong bài viết này.
Tiểu sử của tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng
Nguyễn Phú Trọng, sinh ngày 14 tháng 4 năm 1944 tại thôn Lại Đà, xã Hội Phụ, huyện Đông Ngàn, tỉnh Bắc Ninh (hiện thuộc xã Đông Hội, huyện Đông Anh, Hà Nội), xuất thân từ một gia đình nông dân nghèo. Ông là con út trong gia đình có bốn anh chị em.
Về học vấn, từ năm 1957 đến 1963, ông học tại Trường cấp hai và cấp ba Nguyễn Gia Thiều, huyện Gia Lâm (nay là quận Long Biên, Hà Nội). Sau khi tốt nghiệp, vào năm 1963, ông tiếp tục theo học tại Khoa Văn của Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội và nhận bằng Cử nhân Ngữ văn.
Tháng 8 năm 1973, ông được cử tham gia lớp nghiên cứu sinh về kinh tế chính trị tại Trường Nguyễn Ái Quốc (hiện là Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh) và hoàn thành khóa học vào tháng 4 năm 1976.
Từ tháng 9 năm 1981 đến tháng 8 năm 1983, ông Nguyễn Phú Trọng được cử sang Liên Xô làm nghiên cứu sinh và bảo vệ thành công luận án Phó Tiến sĩ chuyên ngành Khoa học Lịch sử tại Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô.
Năm 1992, ông được phong hàm Phó Giáo sư, và đến năm 2002, ông chính thức được phong hàm Giáo sư chuyên ngành Xây dựng Đảng.
Sự nghiệp chính trị tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng
Nguyễn Phú Trọng chính thức gia nhập Đảng Lao Động Việt Nam vào ngày 19 tháng 12 năm 1967.
Công tác tại cơ quan tuyên truyền
Từ tháng 12 năm 1967, ông bắt đầu sự nghiệp tại Tạp chí Học tập (nay là Tạp chí Cộng sản), một trong ba cơ quan tuyên truyền chủ chốt của Đảng Cộng sản Việt Nam. Sau khi hoàn tất khóa học tại Liên Xô vào tháng 8 năm 1983, ông trở lại Việt Nam và tiếp tục công tác tại Ban Xây dựng Đảng của Tạp chí Cộng sản.
Ông liên tục thăng tiến, đảm nhận nhiều vị trí quan trọng như Phó Trưởng ban vào tháng 10 năm 1983, Trưởng ban vào tháng 9 năm 1987, Ủy viên Ban Biên tập vào tháng 3 năm 1989, Phó Tổng Biên tập vào tháng 5 năm 1990, và Tổng Biên tập vào tháng 8 năm 1991.
Tại Hội nghị đại biểu toàn quốc giữa nhiệm kỳ của Đảng Cộng sản Việt Nam từ ngày 20 đến 25 tháng 1 năm 1994, ông cùng 19 đồng chí khác được bầu bổ sung vào Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VII (1991-1996).
Sự nghiệp tại Hà Nội
Tháng 8 năm 1996, Nguyễn Phú Trọng được điều chuyển về làm Phó Bí thư Thành ủy Hà Nội, kiêm Trưởng Ban Cán sự Đại học và phụ trách công tác tuyên giáo của Thành ủy. Tháng 3 năm 1998, ông giữ thêm chức Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, chịu trách nhiệm về công tác tư tưởng – văn hóa và khoa giáo của Đảng.
Tháng 12 năm 1997, tại Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII, ông được bầu bổ sung vào Bộ Chính trị. Từ tháng 8 năm 1999 đến hết nhiệm kỳ Đại hội VIII năm 2000, ông là thành viên Thường trực Bộ Chính trị, trực tiếp chỉ đạo việc biên soạn Văn kiện Đại hội IX của Đảng.
Vào tháng 1 năm 2000, Nguyễn Phú Trọng nhận nhiệm vụ Bí thư Thành ủy Hà Nội. Đến tháng 11 năm 2001, ông kiêm thêm chức Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, phụ trách công tác lý luận của Đảng. Từ năm 2003, ông lãnh đạo tổng kết 20 năm Đổi Mới và tham gia chỉ đạo, biên soạn Văn kiện Đại hội X của Đảng.
Ngày 26 tháng 6 năm 2006, ông Nguyễn Phú Trọng chính thức nhận chức Chủ tịch Quốc hội khóa XI, kế nhiệm ông Nguyễn Văn An sau khi ông An từ chức. Vào ngày 29 tháng 11 năm 2006, Quốc hội thông qua Nghị quyết số 71/2006/NQ-QH11, phê chuẩn Nghị định thư gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) của Việt Nam.
Trong nhiệm kỳ khóa XI, Quốc hội đã ban hành và sửa đổi 84 bộ luật cùng 34 pháp lệnh, bao gồm cả giai đoạn ông Nguyễn Văn An làm Chủ tịch. Đồng thời, Quốc hội cũng thông qua nghị quyết về quy hoạch và xây dựng Nhà Quốc hội.
Tại kỳ họp đầu tiên của Quốc hội khóa XII, ông Nguyễn Phú Trọng tái đắc cử Chủ tịch Quốc hội. Trong nhiệm kỳ này, Hội trường Ba Đình được tháo dỡ để xây dựng Nhà Quốc hội mới, vì vậy các kỳ họp Quốc hội được tổ chức tại Hội trường Bộ Quốc phòng.
Tại kỳ họp thứ 3, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết điều chỉnh địa giới hành chính Hà Nội, bao gồm việc giải thể tỉnh Hà Tây, đưa tổng số đơn vị hành chính của cả nước lên 63.
Quốc hội khóa XII thông qua 67 luật, 14 pháp lệnh và quyết định rút ngắn nhiệm kỳ một năm để đồng bộ với bầu cử Quốc hội khóa XIII và bầu cử đại biểu HĐND các cấp vào năm 2011. Ngày 19 tháng 1 năm 2011, ông Nguyễn Phú Trọng được bầu làm Tổng Bí thư, và vào ngày 23 tháng 7 năm 2011, ông Nguyễn Sinh Hùng trở thành Chủ tịch Quốc hội.
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng
Nhiệm kỳ thứ nhất (2011–2016)
Đối ngoại với Trung Quốc
Ngày 11 tháng 10 năm 2011, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã thực hiện chuyến thăm chính thức đầu tiên tới Trung Quốc với vai trò Tổng Bí thư. Cả ông và Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào đều nhất trí duy trì ổn định tại Biển Đông và kiên quyết xử lý các bất đồng thông qua đàm phán hòa bình, tránh làm phức tạp thêm tình hình.
Theo TTXVN, sau đó, Phó Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình đã đến thăm Việt Nam để cụ thể hóa các thỏa thuận giữa hai nước. Năm 2015, ông Nguyễn Phú Trọng tiếp tục thăm Trung Quốc và cùng với lãnh đạo nước này nhấn mạnh phương châm “láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai” nhằm duy trì và phát triển mối quan hệ Việt – Trung.
Đối ngoại với Hoa Kỳ
Năm 2015, ông Nguyễn Phú Trọng đã có chuyến thăm chính thức Hoa Kỳ, trở thành Tổng Bí thư đầu tiên của Việt Nam đến quốc gia này. Trong chuyến thăm, ông đã gặp gỡ Tổng thống Barack Obama, đánh dấu 20 năm bình thường hóa quan hệ ngoại giao giữa hai nước và 2 năm sau khi thiết lập quan hệ Đối tác Toàn diện.
Ông cũng gặp Phó Tổng thống Joe Biden và cựu Tổng thống Bill Clinton, cùng tham gia buổi nói chuyện tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, nơi ông trao đổi thẳng thắn về các vấn đề dân chủ tại Việt Nam.
Quan hệ với Ấn Độ và Nga
Năm 2012, Việt Nam và Nga đã nâng cấp quan hệ lên mức Đối tác Chiến lược Toàn diện. Trong cuộc bỏ phiếu tại Liên Hợp Quốc về việc Crimea sáp nhập vào Nga, Việt Nam đã bỏ phiếu trắng, không đưa ra quan điểm cụ thể về tính hợp pháp của cuộc trưng cầu dân ý.
Nhiệm kỳ thứ hai (2016–2021)
Hoạt động nội bộ Đảng
Ngày 27 tháng 1 năm 2016, tại Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ XII, ông Nguyễn Phú Trọng tái đắc cử chức vụ Tổng Bí thư. Trong nhiệm kỳ này, ông Đinh Thế Huynh, Thường trực Ban Bí thư, đã nghỉ chữa bệnh, và ông Trần Quốc Vượng đảm nhận vai trò Quyền Thường trực Ban Bí thư từ ngày 2 tháng 3 năm 2018.
Chiến dịch chống tham nhũng của Nguyễn Phú Trọng
Kể từ khi giữ chức Tổng Bí thư vào năm 2016, Nguyễn Phú Trọng đã khởi xướng một chiến dịch chống tham nhũng toàn diện, được ví như việc "đốt lò." Chiến dịch này đã xử lý hàng nghìn quan chức, trong đó có nhiều chính trị gia cấp cao, với các hình thức kỷ luật, miễn nhiệm và bắt giam. Các nhà quan sát nhận định rằng chiến dịch này không chỉ nhằm củng cố quyền lực và uy tín của Đảng mà còn nhằm khôi phục lòng tin của nhân dân vào chính quyền.
Chiến dịch "đốt lò" đã dẫn đến việc xử lý nhiều vụ án lớn, bao gồm sai phạm tại Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á, vụ "giải cứu" công dân trong đại dịch COVID-19, và sai phạm tại Tập đoàn Phúc Sơn. Những vụ án này đã kéo theo việc hai Chủ tịch nước và một Chủ tịch Quốc hội từ chức, bốn Ủy viên Bộ Chính trị mất chức, cùng với nhiều quan chức từ Bộ Ngoại giao, Bộ Y tế bị bắt giam.
Chủ tịch nước (2018–2021)
Ngày 23 tháng 10 năm 2018, Nguyễn Phú Trọng được bầu làm Chủ tịch nước, trở thành người đầu tiên đồng thời giữ hai chức vụ cao nhất: Tổng Bí thư và Chủ tịch nước. Với vai trò này, ông trở thành một trong những nhân vật quyền lực nhất Việt Nam. Trong năm 2019, Việt Nam là nơi tổ chức Hội nghị thượng đỉnh Triều Tiên – Hoa Kỳ, và ông đã tiếp đón các đại diện từ cả hai quốc gia.
Ngày 14 tháng 4 năm 2019, trong chuyến công tác tại Kiên Giang, ông Nguyễn Phú Trọng gặp vấn đề về sức khỏe do lịch làm việc dày đặc và thời tiết khắc nghiệt. Tuy nhiên, sức khỏe của ông đã ổn định sau một thời gian điều trị.
Đến ngày 5 tháng 4 năm 2021, Quốc hội đã miễn nhiệm chức Chủ tịch nước của ông Nguyễn Phú Trọng. Dù có nhiệm kỳ ngắn nhất trong lịch sử, ông vẫn tiếp tục vai trò lãnh đạo Đảng với tư cách Tổng Bí thư.
Nhiệm kỳ thứ ba (2021–2024)
Ngày 31 tháng 1 năm 2021, Nguyễn Phú Trọng tái đắc cử chức Tổng Bí thư nhiệm kỳ thứ ba liên tiếp, trở thành trường hợp đặc biệt trong lịch sử chính trị Việt Nam. Trong nhiệm kỳ này, ông tiếp tục đẩy mạnh chiến dịch chống tham nhũng, với nhiều quan chức cấp cao bị bắt giữ và kỷ luật.
Những vụ bê bối lớn như vụ Việt Á và chuyến bay "giải cứu" đã làm rung chuyển chính trường, với hơn 100 bị can bị bắt giữ, trong đó có các quan chức cao cấp như Tô Anh Dũng, Nguyễn Thanh Long và Chu Ngọc Anh.
Chiến dịch chống tham nhũng của ông đã dẫn đến việc loại bỏ nhiều quan chức cấp cao, bao gồm hai Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam và Phạm Bình Minh, cùng với việc Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc từ chức.
Trong một buổi gặp gỡ cử tri, ông Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh quyết tâm của mình trong cuộc chiến này, khẳng định rằng "không ai có thể trốn được" và "sẽ xử lý cả những người bao che."
Gia đình và nhiệm kỳ Tổng Bí thư của Nguyễn Phú Trọng
Nguyễn Phú Trọng có vợ là bà Ngô Thị Mận. Họ có hai người con: con gái lớn là Nguyễn Thị Kim Ngọc (sinh năm 1973) và con trai là Nguyễn Trọng Trường (sinh năm 1976), cả hai đều đang làm việc trong cơ quan nhà nước.
Kiêm nhiệm và tái đắc cử vượt quá hai nhiệm kỳ
Vào ngày 31 tháng 1 năm 2021, tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, ông Nguyễn Phú Trọng tiếp tục được bầu giữ chức Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, đánh dấu nhiệm kỳ thứ ba liên tiếp của ông.
Có ý kiến từ Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp cho rằng việc ông Nguyễn Phú Trọng đảm nhiệm chức vụ này ba nhiệm kỳ liên tiếp có thể vi phạm Điều lệ Đảng năm 2011, đặc biệt là Điều 17, quy định rằng "Đồng chí Tổng Bí thư giữ chức vụ Tổng Bí thư không quá hai nhiệm kỳ liên tiếp."
Tuy nhiên, trong cuộc họp báo ngày 1 tháng 2 năm 2021, ông Nguyễn Phú Trọng đã chia sẻ rằng ông đã báo cáo về vấn đề tuổi cao và sức khỏe, đồng thời xin nghỉ nhưng do được Đại hội bầu nên ông phải chấp hành quyết định này.
Sức khỏe của Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng
Vào ngày 14 tháng 4 năm 2019, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã có chuyến công tác tại tỉnh Kiên Giang. Trong chuyến đi này, do lịch trình công tác dày đặc và thời tiết nắng nóng khắc nghiệt, ông đã gặp vấn đề về sức khỏe.
Theo thông cáo báo chí chính thức của Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam, bà Lê Thị Thu Hằng, ngày 25 tháng 4 năm 2019, bà xác nhận rằng: “Cường độ làm việc cao cùng với sự thay đổi thời tiết đã ảnh hưởng đến sức khỏe của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng.”
Cũng vào ngày 25 tháng 4, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân thông báo rằng tình hình sức khỏe của ông Nguyễn Phú Trọng đã ổn định trở lại. Tuy nhiên, đến ngày 3 tháng 5 năm 2019, trong lễ quốc tang Đại tướng Lê Đức Anh, dù được giao nhiệm vụ làm Trưởng ban Lễ tang, ông Trọng đã không thể tham dự vì lý do sức khỏe.
Đầu năm 2024, tình trạng sức khỏe của ông Nguyễn Phú Trọng tiếp tục gây chú ý khi ông không xuất hiện trong các sự kiện quan trọng. Đặc biệt, ông đã không đón tiếp Thủ tướng Lào Sonexay Siphandone và Tổng thống Indonesia Joko Widodo trong các chuyến thăm chính thức, điều mà theo thông lệ thường diễn ra.
Báo chí trong nước đã đưa tin rằng, mặc dù những chuyến thăm này đều là các sự kiện ngoại giao quan trọng, cuộc gặp mặt với ông Trọng đã không diễn ra.
Quốc tang của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng
Ngày 18 tháng 7, Văn phòng Trung ương Đảng đã chính thức ra thông báo về tình hình sức khỏe của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Theo thông tin từ Bộ Chính trị, ông Nguyễn Phú Trọng đã tiếp tục điều hành công việc trong khi kết hợp với điều trị và chăm sóc sức khỏe theo chỉ đạo của Hội đồng chuyên môn bảo vệ sức khỏe cán bộ Trung ương.
Bộ Chính trị, Ban Bí thư và các lãnh đạo chủ chốt đã trực tiếp chỉ đạo đội ngũ chuyên gia, bác sĩ, và nhân viên y tế hàng đầu, cùng cung cấp các điều kiện thuận lợi nhất để chăm sóc sức khỏe cho ông.
Cùng ngày, thông báo cũng cho biết Chủ tịch nước Tô Lâm đã được giao nhiệm vụ chủ trì các công việc của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, và Ban Bí thư theo quyền hạn được quy định bởi Bộ Chính trị.
Tuy nhiên, vào lúc 13 giờ 38 phút ngày 19 tháng 7 năm 2024, ông Nguyễn Phú Trọng đã qua đời tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 sau một thời gian dài lâm bệnh, hưởng thọ 80 tuổi, theo thông tin từ Ban Bảo vệ, Chăm sóc sức khỏe cán bộ Trung ương.
Sau khi ông Nguyễn Phú Trọng qua đời, nhiều lãnh đạo quốc gia như Lào, Campuchia, Trung Quốc, Nga, và Cuba đã gửi lời chia buồn sâu sắc. Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam, Marc Knapper, cùng các lãnh đạo từ Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc, và Liên Hợp Quốc cũng bày tỏ sự tiếc thương.
Đặc biệt, Cuba đã tuyên bố để tang ông từ 6 giờ ngày 20 tháng 7 đến 24 giờ ngày 21 tháng 7 và tổ chức lễ quốc tang vào ngày 22 tháng 7 năm 2024. Lào cũng tuyên bố quốc tang từ ngày 25 đến 26 tháng 7, treo cờ rủ và hạn chế các hoạt động vui chơi giải trí trong thời gian này.
Lễ quốc tang của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng diễn ra trong hai ngày, từ 25 đến 26 tháng 7 năm 2024, với Chủ tịch nước Tô Lâm làm Trưởng ban lễ tang. Lễ viếng bắt đầu từ 7 giờ sáng ngày 25 tháng 7, và lễ truy điệu được tổ chức vào lúc 13 giờ ngày 26 tháng 7.
Sau đó, vào 15 giờ cùng ngày, ông được an táng tại Nghĩa trang Mai Dịch. Nhiều lãnh đạo quốc tế, như Thủ tướng Hàn Quốc Han Duck-soo, cựu Thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide, và các quan chức cấp cao từ Trung Quốc, Cuba, Ấn Độ, cũng như Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken, đã đến Việt Nam để chia buồn cùng gia đình và tham dự lễ tang.
Ông Nguyễn Phú Trọng đã có một sự nghiệp chính trị dày dặn và đầy cống hiến, góp phần quan trọng trong việc định hướng và lãnh đạo đất nước trong giai đoạn phát triển đầy thách thức. Với tầm nhìn chiến lược, lòng kiên định và tư duy sắc bén, ông không chỉ để lại dấu ấn đậm nét trong lĩnh vực chính trị mà còn trong lòng người dân Việt Nam.
Những đóng góp của ông trong công tác lý luận, tư tưởng và xây dựng Đảng đã giúp củng cố vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Các thành tựu mà ông đạt được sẽ mãi ghi dấu trong lịch sử, là nguồn cảm hứng cho các thế hệ lãnh đạo và nhân dân tiếp tục xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Với những thành tựu quan trọng trong công cuộc chống tham nhũng, củng cố Đảng và nâng cao vị thế đất nước trên trường quốc tế, di sản của ông sẽ tiếp tục là nguồn cảm hứng cho các thế hệ tương lai. Chúng ta tin rằng, với những bài học quý báu từ ông Nguyễn Phú Trọng, đất nước sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, vững bước trên con đường hiện đại hóa và hội nhập toàn cầu. Cảm ơn bạn đọc đã dành thời gian theo dõi bài viết trên tinycollege.edu.vn.